Okap kuchenny to podstawa w każdej kuchni. Szeroka gama tych urządzeń nie ułatwia jednak podjęcia decyzji zakupowej. O to, jak wybrać okap kuchenny, z którego rzeczywiście będziemy zadowoleni przez długie lata, spytaliśmy Krzysztofa Błażowskiego, prezesa i założyciela GLOBALO, polskiej marki okapów kuchennych premium.
Każdy, kto urządzał kuchnię wie, że gdy przychodzi do zakupu urządzeń AGD sprawa z banalnie łatwej potrafi przerodzić się w skomplikowaną niczym węzeł gordyjski. Nagle okazuje się, że musimy zwrócić uwagę na techniczne detale, o których nie mamy pojęcia, a wybór urządzenia oprzeć nie tylko na jego ładnym wyglądzie i atrakcyjnej cenie. Po przeczytaniu dziesiątek poradników wiemy jeszcze mniej niż wcześniej i potrzebujemy już tylko jednego: kogoś, kto w najprostszy sposób podpowie nam, jaki rodzaj okapu faktycznie warto wziąć pod uwagę. O kilka wskazówek na ten temat poprosiliśmy więc Krzysztofa Błażowskiego z GLOBALO, który z branżą okapów kuchennych jest związany od 2001 r.
Chyba nie ma wątpliwości, że okap kuchenny jest absolutnie niezbędny w nowoczesnym domu.
Krzysztof Błażowski: Oczywiście. Okap kuchenny skutecznie oczyszcza powietrze z tłuszczu, pary wodnej, dymu, niepożądanych zapachów, produktów spalania i ciepła. Okap, chociaż mało kto tak o nim myśli, to jeden z największych wynalazków ludzkości. Aby zrozumieć jego wagę, cofnijmy się do średniowiecza. Wówczas w dachu izby kuchennej stosowano rodzaj wieżyczki z okienkiem, przez które uciekały ciepło, para i dym znad paleniska. Wieżyczka znajdowała się wysoko, okienko było niewielkie, a powietrze często było nieskutecznie usuwane również z powodu niesprzyjających warunków atmosferycznych. Czym to skutkowało? Przykładowo tym, że w domu było brudno, bo tłuszcz z gotowania osiadał na ścianach i wyposażeniu, do których szybko przylegał trudny do usunięcia lepki kurz. Przede wszystkim kuchnie, w których krążyło zanieczyszczone, duszne powietrze, miały niekorzystny wpływ na zdrowie domowników. Możemy tylko wyobrazić sobie, jak wiele osób cierpiało dawniej na choroby układu oddechowego spowodowane wyłącznie brakiem odpowiedniej wentylacji. Dziś, nawet podczas intensywnego gotowania, możemy dzięki okapom cieszyć się zdrowym powietrzem i łatwiej dbać o czystość mieszkania.
Ludzie już wieki temu byli świadomi znaczenia wentylacji, ale na okap kuchenny z prawdziwego zdarzenia czekali raczej dość długo…
KB: Rzeczywiście tak było. Nowoczesne okapy kuchenne to relatywnie niedawny wynalazek, związany z wiekiem pary i elektryczności. Rodzaj kaptura wentylacyjnego wyposażonego w elektryczny wentylator opatentował Theodore R.N. Gerdes dopiero w 1926 r. Potem jednak wszystko potoczyło się bardzo szybko, a od lat 60. XX w. możemy już mówić o pojawieniu się coraz bardziej wyrafinowanych technicznie konstrukcji tych urządzeń.
No właśnie. Przez ostatnie stulecie okapy kuchenne przeszły niemałą rewolucję. Ich gama jest dziś ogromna, co paradoksalnie nie ułatwia wyboru.
KB: Nowoczesne okapy kuchenne można ze względu na ich budowę podzielić na sześć głównych rodzajów. Pierwszy typ, najbardziej przypominający dawne modele, to okapy przyścienne, czyli kominowe, o klasycznej linii odwróconej litery „T”, skośne i okrągłe. Następnie mamy okapy teleskopowe, okapy do zabudowy, inaczej zwane okapami podszafkowymi albo wkładami, okapy wyspowe, sufitowe i blatowe. Wbrew pozorom nie jest ich wcale tak dużo – różnią się natomiast zastosowanymi technologiami, materiałami, kształtami, kolorami, cenami.
A który okap kuchenny jest najlepszy?
KB: Odpowiem dyplomatycznie: różne rodzaje okapów kuchennych odpowiadają różnym potrzebom. Często potrzeby te nie są sprecyzowane, co powoduje, że nie wiemy, jakiego okapu właściwie szukamy.
To może mała ściąga dla zagubionych?
KB: Krok pierwszy to udzielenie odpowiedzi na pytanie, jak duża jest kuchnia i gdzie znajduje się kuchenka. Jeżeli mamy obszerną kuchnię i planujemy zrobić w niej wyspę, oczywistym wyborem będzie okap wyspowy lub, alternatywnie, okap sufitowy. Oba montuje się w suficie podwieszanym, obsługuje zdalnie za pomocą pilota, oba mogą też stanowić główne albo dodatkowe źródło światła.
Do większych i średnich kuchni, w których kuchenka jest w blacie pod ścianą, również w rogu blatu, można wybrać okapy przyścienne – klasyczne do kuchni przykładowo w stylu rustykalnym, a skośne i okrągłe do bardziej nowoczesnych, chociaż okapy są dzisiaj tak projektowane, by różne modele wpisywały się w odmienne style aranżacyjne. Okapy przyścienne zabierają więcej miejsca pod względem wizualnym, dlatego z zasady najlepiej wybierać je do większych pomieszczeń.
Do małych kuchni, np. w blokach, ale też tych średnich i dużych, najlepszym wyborem są natomiast okapy do zabudowy. Ten model to hit ostatnich lat! Okapy do zabudowy montuje się w szafce nad kuchenką, dzięki czemu są praktycznie niewidoczne i nie zabierają cennej przestrzeni. Sprawdzają się zwłaszcza w kuchniach w stylu minimalistycznym, ale również w tych tradycyjnych. Co ważne, okapy do zabudowy wypierają model popularny w latach 90., czyli okap teleskopowy – choć nadal znajduje on swoich zwolenników, okap do zabudowy znacząco przewyższa go pod względem jakości, wydajności, cichej pracy, komfortu obsługi i estetyki wizualnej.
Jeśli zaś chodzi o okapy blatowe, to pasują one do różnych kuchni, bez względu na ich wielkość i umiejscowienie kuchenki, ponieważ są albo całkowicie zintegrowane z kuchenką, albo montowane obok jej płyt modułowych. Montaż okapu blatowego jest więc bardziej skomplikowany.
Generalnie najpopularniejsze i najłatwiejsze w montażu są okapy do zabudowy, przyścienne skośne, wyspowe i sufitowe.
Wiemy już, od czego zacząć. Co dalej?
KB: Krok drugi to dobór wydajności okapu do rozmiarów i układu kuchni oraz potrzeb domowników. Każdy okap kuchenny jest wyposażony w silnik, dzięki któremu zasysa lub pochłania powietrze. Silniki pracują z różną mocą, na przeciętnym poziomie wydajności 200–900 m3/h. Im większa jest wydajność okapu, tym szybciej usunie on z kuchni niepożądane zapachy i zanieczyszczenia. Okap o większej wydajności jest potrzebny, jeśli mamy dużą kuchnię oraz jeśli dużo gotujemy. Na przykład wydajność 200 m3/h wystarczy, gdy na kuchence grzeje się jeden garnek, ale gdy mamy już dwa naczynia, warto wrzucić wyższy bieg, na którym urządzenie filtruje powietrze z wyższą mocą 300 m3/h. Istotne jest także to, czy kuchnia jest otwarta czy zamknięta.
Jak dobrać optymalną wydajność okapu do kuchni? Dobrym punktem wyjścia może być przemnożenie kubatury kuchni przez orientacyjny mnożnik: 6 dla pierwszego biegu pracy okapu, 9 dla drugiego i 12 dla trzeciego. Dzięki temu wiemy, że szacunkowa wydajność okapu dla kuchni zamkniętej o kubaturze 30 m3 powinna oscylować wokół 180 m3/h na pierwszym biegu, 270 m3/h na drugim i 360 m3/h na trzecim, natomiast dla kuchni otwartej o kubaturze 60 m3 – odpowiednio 360 m3/h, 540 m3/h i 720 m3/h. Co ważne, nowoczesne okapy kuchenne, nawet te niewielkie i wyposażone w nieduży panel pochłaniający, również mogą cechować się doskonałą wydajnością. Dzięki temu wybór modelu, który odpowiada nam kształtem czy kolorem, jest znacznie łatwiejszy i wyklucza ryzyko niezadowalających kompromisów aranżacyjnych.
Podsumowując: najpierw określamy umiejscowienie okapu w kuchni, następnie szukamy urządzenia wpisującego się w dane zastosowanie i mającego odpowiednią wydajność. A jednak wiele osób wykłada się na tym pozornie prostym wyborze. W czym tkwi największy kłopot?
KB: Wydaje się, iż szkopuł tkwi w trudności oceny, jakie inne parametry okapu są w istocie kluczowe. Wymienię więc dwa aspekty, na które trzeba zwrócić uwagę. Po pierwsze, olbrzymie znaczenie mają parametry techniczne i rozwiązania konstrukcyjne, które odpowiadają za dłuższą żywotność okapu, jego optymalną wydajność, cichą pracę i komfortową obsługę. Dobry okap to ten wykonany z materiałów wysokiej klasy, np. stali nierdzewnej albo szkła hartowanego, które precyzyjnie połączono w solidną całość. Ważne jest też umiejscowienie silnika. Przykładowo w okapie Loteo 80.3 Black GLOBALO zastosowaliśmy w tym zakresie nowatorskie rozwiązanie, które spowodowało, że urządzenie jest wydajne (maks. 510 m3/h), a zarazem bardzo ciche (zaledwie 48 dB na pierwszym biegu). Jeśli chodzi o rodzaj sterowania, to godne wyboru są okapy obsługiwane elektronicznie, sensorowo (dotykowo) i zdalnie.
Po drugie, bardzo istotne – a często pomijane – są funkcje okapu. Warto wybrać okap przystosowany do pracy w trybie zarówno wyciągu, jak i pochłaniacza. Przyjrzymy się także praktycznym dodatkom, takim jak sensor pary, timer, czujnik zabrudzenia filtrów czy oświetlenie LED. Dzięki nim okap ma jeszcze szersze zastosowanie, poprawia bezpieczeństwo domowników, jest energooszczędny i komfortowy w użytkowaniu.
Im lepiej zaprojektowany jest okap pod dwoma powyższymi względami, tym bardziej będziemy z niego zadowoleni. Kształt i kolor urządzenia mają marginalne znaczenie, aczkolwiek oczywiście powinny się wpisywać w aranżację pomieszczenia i nasz gust.
Okap kuchenny Loteo marki GLOBALO pracuje na pierwszym biegu z głośnością poniżej 50 dB, co gwarantują testy przeprowadzane w komorze bezechowej.
Mamy już okap. Co zrobić, żeby pracował cicho i wydajnie?
KB: To ważne pytanie. Ludzie często narzekają, że kupili okap reklamowany jako cichy, który podczas użytkowania jest za głośny. Czują się oszukani. Tymczasem kluczem do cichej pracy okapu kuchennego jest przemyślany dobór, a później – prawidłowy montaż urządzenia. Należy w miarę możliwości wybrać okap z cichym silnikiem i podłączyć go do drożnej wentylacji zgodnie z instrukcją. Nie idźmy na skróty, nie starajmy się na siłę przechytrzyć zaleceń producenta.
Jednym z najczęściej popełnianych błędów jest podłączanie okapu rurami o za małym przekroju. To właśnie źle dobrane i nieodpowiednio poprowadzone rury są jedną z głównych przyczyn hałaśliwości okapu. Do montażu okapu należy zastosować gładką rurę o średnicy identycznej jak średnica wylotu silnika w urządzeniu. Jest to zazwyczaj rura o średnicy 15 lub 12 cm. Alternatywnie można użyć kanałów płaskich o przekroju 22 × 9 cm lub 20 × 6 cm. Odcinek rury odprowadzającej opary powinien mieć maksymalnie 2–3 m długości i zawierać jedno lub dwa załamania o kącie nieprzekraczającym 45°.
Jeżeli to możliwe technicznie, okap najlepiej montować w trybie wyciągu, a nie pochłaniacza. W drugim przypadku okap oczyszcza powietrze za pomocą filtrów węglowych, które dodatkowo tłumią pracę silnika, a co za tym idzie – zwiększają głośność pracy urządzenia.
Na koniec warto pamiętać o regularnym czyszczeniu filtrów aluminiowych. To pomoże uzyskać jak najmniejsze opory tłoczonego powietrza i wpłynie na cichszą pracę okapu. Nie można też oczywiście zapominać o sprawie fundamentalnej, czyli o tym, że okap należy montować na stabilnym podłożu, np. ścianie lub suficie z betonu, cegieł czy pustaków, które nie mają tendencji do uszkodzeń mechanicznych i rezonowania.
Serdecznie dziękuję za praktyczne porady i rozmowę.
KB: Również dziękuję i mam nadzieję, że te proste wskazówki ułatwią wybór najlepszego okapu kuchennego.
Rozmawiała: EKO