Smog to poważny problem naszych czasów. Zwłaszcza w sezonie grzewczym Polska dosłownie się dusi. Walki ze smogiem nie wygramy z dnia na dzień – ale każdy z nas może już dziś zrobić w swoim domu kilka rzeczy, które pozwolą oddychać czystym, zdrowym powietrzem.
Do 15 krajów o najwyższym poziomie zanieczyszczenia atmosfery należą państwa Azji i Afryki: Pakistan, Katar, Afganistan, Bangladesz, Egipt, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Mongolia, Indie, Bahrajn, Nepal, Ghana, Jordania, Chiny, Senegal oraz leżąca częściowo w Europie Turcja.
Polski w tym niechlubnym gronie na szczęście nie ma. Ale nie oznacza to, że możemy odetchnąć z ulgą. Otóż nie możemy, bo nasz kraj ma… najbrudniejsze powietrze w całej Unii Europejskiej.
Polski smogowy wstyd na mapie Europy
Światowa Organizacja Zdrowia alarmuje, że spośród 50 badanych miast UE aż 33 o największym stężeniu pyłu PM2,5 znajdują się w Polsce. W pierwszej dziesiątce plasują się kolejno: Żywiec, Pszczyna, Rybnik, Wodzisław Śląski, Opoczno, Sucha Beskidzka, Kraków, Skawina, Nowy Sącz i Niepołomice. Blisko 100 innych polskich miejscowości również boryka się z naprawdę marną jakością powietrza.
Z danych Europejskiej Agencji Środowiska wynika, że w styczniu 2017 r. wystąpiło u nas rekordowo wysokie stężenie pyłów PM10 i PM2,5. W obu przypadkach normy zostały przekroczone o, bagatela, ponad 3000 proc.! Nie lepiej było późną jesienią 2018 r. na Mazowszu, Śląsku i w Małopolsce, gdzie poziom zanieczyszczeń przekraczał dopuszczalne normy o ponad 660 proc.
Smog w Krakowie.
Te kiepskie wyniki są skutkiem m.in. polskiej miłości do węgla, który zasila obecnie większość krajowych elektrowni i elektrociepłowni. Nieekologiczne przykłady idą z samej góry aż pod strzechy. Nie jest tajemnicą, że wielu Polaków ogrzewa się w chłodniejszych miesiącach czym popadnie i – najczęściej z powodu sytuacji materialnej – lekceważy zalecenia dotyczące ograniczania możliwych przyczyn smogu.
Smog szkodzi zdrowiu
Tymczasem smog, powstający w chwili mieszania się mgły z dymem i spalinami, jest niezwykle niebezpieczny dla zdrowia. Zawarte w nim szkodliwe związki chemiczne, takie jak tlenki siarki i azotu, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) oraz pyły zawieszone PM2,5 i PM10, mogą się przyczyniać do rozwoju alergii, astmy, przewlekłego zapalenia oskrzeli, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, chorób niedokrwiennych serca, autyzmu i nowotworów.
Rokrocznie wskutek chorób wywołanych smogiem umiera na świecie ok. 6 mln osób (!), a w Polsce – średnio 44 tys. Fatalny pod tym względem był zwłaszcza wspomniany już 2017 r., kiedy lekarze zanotowali o 11 tys. zgonów więcej niż zwykle, zarówno wśród dorosłych czy seniorów, jak i dzieci.
Jak ty możesz walczyć ze smogiem?
W obliczu tych faktów nasuwa się pytanie, co każdy z nas może zrobić, by jak najbardziej ograniczyć obecność i szkodliwy wpływ smogu oraz móc nareszcie oddychać czystym, zdrowym powietrzem. Rozwiązań jest co najmniej kilka.
1. Monitoruj stan powietrza
Jeżeli stan powietrza jest zły, ogranicz przebywanie na dworze do niezbędnego minimum i unikaj najbardziej zatłoczonych ulic. Możesz też wyposażyć się w maseczkę antysmogową.
2. Ogranicz emisję spalin
Jeśli tylko możesz, przesiądź się do komunikacji miejskiej lub wybierz auto z silnikiem elektrycznym. Postaraj się również rozsądnie podejść do kwestii ogrzewania domu. Przeprowadź termomodernizację budynku, przestaw się na ogrzewanie gazowe albo elektryczne lub zamontuj nowoczesne kotły i pompy ciepła – na niektóre urządzenia możesz otrzymać dofinansowanie na mocy tzw. ustawy antysmogowej. Jeżeli wymiana ogrzewania jest niemożliwa, zawsze sprawdzaj jakość paliw – zrezygnuj z miału i innego drobnego węgla, pamiętając, że ten grubszego sortymentu mniej kopci. Nigdy nie spalaj w piecu plastiku!
3. Odpowiednio oczyszczaj powietrze
Kiedy na dworze dokucza smog, wietrz mieszkanie, stosując krótkie przeciągi. Im krócej okna są otwarte, tym mniej szkodliwych substancji przeniknie do środka. Aby ograniczyć ryzyko ich osiadania, dobrze jest też często odkurzać pomieszczenia i zrezygnować z nadmiaru tkanin, takich jak koce czy zasłony.
Warto także postawić w mieszkaniu rośliny, nie bez powodu zwane płucami Ziemi. Z badań naukowych wynika, że rośliny i gleba, w której je zasadzono, częściowo oczyszczają powietrze ze szkodliwych substancji (zakres oczyszczania zależy od rodzaju związku chemicznego). Co prawda naukowcy nie mają danych na temat zdolności roślin do eliminowania zawartych w smogu pyłów zawieszonych, radzą jednak, by mieć w domu dużo zieleni, najlepiej różnych gatunków, z dużymi, bujnymi liśćmi.
Aby zapewnić odpowiedni obieg powietrza w mieszkaniu, obowiązkowo należy zadbać o sprawność systemu wentylacyjnego, zwłaszcza w łazience i kuchni, gdzie z powodu wilgoci i ciepła mogą się namnażać grzyby i zarazki.
Poza sprawną wentylacją ogromne znaczenie ma wydajny okap kuchenny. Wysokiej jakości urządzenie o parametrach odpowiednio dobranych do gabarytów kuchni pozwoli pozbyć się niepożądanych zapachów i drobinek tłuszczu, a także skutecznie zlikwiduje szkodliwe substancje, które mogły przeniknąć do pomieszczeń wraz ze smogiem.
“Okap kuchenny sprawdzi się nie tylko podczas gotowania. Z powodzeniem można go wykorzystać jako oczyszczacz powietrza. Nie trzeba więc inwestować pieniędzy i kupować osobnego urządzenia do tego celu. Wystarczy uruchomić okap na 1. biegu i delikatnie rozszczelnić okno, a okap zapewni dopływ powietrza z zewnątrz i je oczyści. W wielu przypadkach okap będzie też znacznie skuteczniejszy niż popularne domowe oczyszczacze ”
sugeruje Agnieszka Witkiewicz, Dyrektor Handlowy GLOBALO
Do mniejszej kuchni możesz przykładowo wybrać okap GLOBALO Verta 90.1 Black (ma on 90 cm szerokości, dodatkowo ten sam model jest dostępny w wersji o szerokości 60 cm – Verta 60.1 Black). To klasyczny model przyścienny o minimalistycznym designie, który pracuje ze znakomitą wydajnością 564 m3/h, w czterech zakresach prędkości: trzech standardowych oraz boost (turbo), a ponadto jest niezwykle cichy (zaledwie 42 dB na 1. biegu).
Okap kuchenny GLOBALO Verta 90.1 Black to propozycja do małej kuchni. Skutecznie oczyszcza powietrze i pracuje bardzo cicho (tylko 42 dB).
Do większej kuchni potrzebujesz okapu o wyższej wydajności filtrowania powietrza. Dobrym rozwiązaniem może być okap GLOBALO Nomina 60.4 Sensor – również jest to model przyścienny o nowoczesnej formie (szerokość okapu do wyboru: 80 lub 90 cm), tak samo ma trzy biegi i opcję boost, a dodatkowo został wyposażony w sensor pary (okap automatycznie się włączy, gdy czujnik wykryje parę, i wyłączy się po jej usunięciu) oraz timer (wyłącznik czasowy, który automatycznie zakończy pracę okapu po wybranym czasie, od 1 do 90 minut).
Okap kuchenny GLOBALO Nomina 60.4 Sensor to rozwiązanie do dużej kuchni. Szybko oczyszcza powietrze oraz jest wyposażony w praktyczny timer i sensor pary.
Każdy inny model okapu kuchennego GLOBALO – przyścienny skośny, wyspowy czy sufitowy – także dobrze spełni swoje zadanie. Wystarczy włączyć urządzenie na 1. bieg, by wprowadzić do domu czyste, zdrowe i pachnące świeżością powietrze. Kiedy okap działa, otwórz drzwi do innych pomieszczeń, by obecne w nich powietrze też zostało chociaż częściowo przefiltrowane. Do oczyszczania powietrza możesz zastosować okap również profilaktycznie, gdy na dworze nie ma smogu – przykładowo latem, aby usunąć rozmaite zapachy i zanieczyszczenia wpadające z zewnątrz.
Źródła:
- Gandor, K. (2018). Czy rośliny antysmogowe działają? Pobrano z lokalizacji https://www.youtube.com/watch?v=lNirMusB_h8
- Głowacki, W. (2017). Jak smog zabija ponad 40 tysięcy Polaków rocznie. Pobrano z lokalizacji Polska Times: https://polskatimes.pl/jak-smog-zabija-ponad-40-tysiecy-polakow-rocznie/ar/12622424
- Inspekcja Ochrony Środowiska. (2019). Pobrano z lokalizacji http://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current
- Jurszo, R. (2018). 11 tys. więcej zgonów przez smog w 2017 roku. „To pokazuje skalę katastrofy ekologicznej”. Pobrano z lokalizacji OKO press: https://oko.press/11-tys-wiecej-zgonow-przez-smog-w-2017-r-to-pokazuje-skale-katastrofy-ekologicznej/
- McCarthy, N. (2018). Air Pollution Contributed To More Than 6 Million Deaths In 2016. Pobrano z lokalizacji Forbes: https://www.forbes.com/sites/niallmccarthy/2018/04/18/air-pollution-contributed-to-more-than-6-million-deaths-in-2016-infographic/#47ec6a6113b4
- Nabrdalik, M. i Santora, M. (2018). Smothered by Smog, Polish Cities Rank Among Europe’s Dirtiest. Pobrano z lokalizacji The New York Times: https://www.nytimes.com/2018/04/22/world/europe/poland-pollution.html
- Smith, O. (2017). Mapped: The world’s most polluted countries. Pobrano z lokalizacji The Telegraph
- World’s Air Pollution: Real-time Air Quality Index. (brak daty). Pobrano z lokalizacji https://waqi.info/